همانطور که می‌دانید تماشای فیلم در لپ تاپ یا تبلت مصرف باتری را به میزان زیادی افزایش می‌دهد. در این مطلب قصد داریم روشی تحت عنوان شتاب دهنده سخت افزاری یا hardware acceleration را معرفی کنیم که فعال سازی آن در پلیرهای مختلف همانند VLC باعث می‌شود مصرف باتری لپ تاپ یا تبلت کاهش یابد.
آزمایش‌های مختلف نشان داده است که مصرف باتری پلیر Movies & TV نسبت به VLC و پلیرهای دیگر بسیار کمتر است و استفاده از آن‌ها برای مشاهده فیلم می‌تواند عمر باتری لپ تاپ را دو برابر کند؛ زیرا این پلیر از قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری یا hardware acceleration استفاده می‌کند. در پلیر VLC نیز این حالت وجود دارد و شما می‌توانید با فعال کردن این قابلیت میزان مصرف باتری این پلیر را تا حد چشمگیری کاهش دهید و از قابلیت‌های پیشرفته این پلیر کارآمد نیز استفاده کنید.
به همین دلیل لپ تاپ‌های جدیدی که از سیستم عامل ویندوز ۱۰ استفاده می‌کنند، در تبلیغات خود به عمر باتری بیشتر در هنگام تماشای فیلم با استفاده از پلیر Movies & TV نیز اشاره می‌کنند. در این اپلیکیشن حالت شتاب دهنده سخت افزاری به طور پیش‌فرض فعال است، اما در اپلیکیشن‌های دیگر این چنین نیست.
شتاب دهنده سخت افزاری چیست؟
چندین روش برای پخش یک فیلم وجود دارد. یکی از آن‌ها “رمز گشایی نرم افزاری” است. یک پلیر فایل ویدیویی را پخش می‌کند و با استفاده از CPU کامپیوتر اطلاعات آن را رمزگشایی می‌کند. مدل‌های جدید CPU این وظیفه را به خوبی انجام می‌دهند و فایل‌های ویدیویی را به صورت روان پخش می‌کنند؛ اما CPU واقعا برای انجام چنین فعالیتی بهینه سازی نشده است.
رمزگشایی با استفاده از شتاب دهنده سخت افزاری کارآمدتر است. CPU کامپیوتر برای بهره‌گیری از شتاب دهنده سخت افزاری، رمزگشایی فایل‌های ویدیویی را به کارت گرافیک محول می‌کند که برای تسریع روند رمزگشایی (و رمزگزاری) انواع خاصی از فایل‌های ویدیویی طراحی شده است. اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم، باید بگوییم که کارت گرافیک می‌تواند عملیات سخت افزاری رمزگشایی را با سرعت بیشتر و مصرف انرژی کمتری انجام دهد که به معنای عمری باتری بیشتر، حرارت تولید شده کمتر و پخش روان‌تر فایل‌های ویدیویی در کامپیوترهای قدیمی‌تر است.
اما لازم به ذکر است که قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری تنها برای انواع خاصی از فایل‌های ویدیویی قابل استفاده است. در کل زمانی که در حال ریپ کردن فایل‌های ویدیویی هستید، باید از کدک ویدیویی H.264 استفاده کنید و یا هنگام دانلود فیلم، فیلم‌هایی با این کدک ویدیویی را دانلود کنید (استفاده از این کدک در چند سال اخیر متداول شده است). برای پخش فایل‌هایی با فرمت MP4 نیز می‌توان از شتاب دهنده سخت افزاری بهره‌مند شد.
متاسفانه این قابلیت در بسیاری از پلیرهای جدید مانند VLC حتی در صورت پشتیبانی پلیر از آن، در حالت پیش‌فرض فعال نیست و شما باید خودتان این ویژگی را فعال کنید.
روش فعال سازی شتاب دهنده سخت افزاری در پلیر VLC
در صورتی که از پلیر VLC در لپ تاپ یا تبلت استفاده میکنید، حتما باید این قابلیت را فعال کنید. تنها دلیل برای فعال نکردن این حالت می‌تواند مشکلات مربوط به سازگاری سخت افزارها با این حالت، مخصوصا در سخت افزار کامپیوترهای قدیمی باشد. اگر با فعال کردن این حالت با مشکلات این چنینی برخورد کردید، می‌توانید آن را به راحتی دوباره غیرفعال کنید.
برای فعال کردن شتاب دهنده سخت افزاری در پلیر VLC باید ابتدا به منوی Tools و سپس به بخش preference بروید.
روی سربرگ “Input / Codec” کلیک کنید و سپس روی “Hardware-accelerated Decoding” که در زیر کادر کدک‌ها قرار دارد، کلیک کنید و آن را روی حالت “Automatic” تنظیم کنید.
در سایت Wiki مختص VLC، لیست کدک‌هایی را که VLC می‌تواند برای پخش آن‌ها از شتاب دهنده سخت افزاری استفاده کند، وجود دارد. در ویندوز می‌توان برای بخش کدک‌های H.264 ،MPEG-1 ،MPEG-2 ،WMV3 و VC-1 از شتاب دهنده سخت افزاری استفاده کنید؛ در حالی که در سیستم عامل مک فقط برای پخش کدک H.264 می‌توان از این قابلیت استفاده کرد. فایل‌های ویدیویی که دارای این کدک‌ها نیستند، به صورت معمولی پخش می‌شوند و VLC برای پخش آن‌ها به صورت مستقیم از CPU استفاده می‌کند؛ بنابراین مصرف باتری کاهش پیدا نمی‌کند.
پلیر Movies & TV؛ قوی و مناسب
اگر می‌خواهید در مصرف باتری صرفه جویی کنید، می‌توانید از پلیر Movies & TV که از قبل روی ویندوز ۱۰ نصب شده است، استفاده کنید. این نرم افزار بر خلاف نام آن تنها برای پخش فیلم و سریال‌های تلویزیونی که دانلود کرده‌اید، نیست؛ این اپلیکیشن پلیر پیش‌فرض ویندوز ۱۰ برای پخش تمام فایل‌های ویدیویی است و شما تنها با کلیک کردن روی فایل‌های ویدیویی ویندوز ۱۰، می‌توانید از این اپلیکیشن استفاده کنید و به نظر می‌رسد با وجود Movies & TV، نیازی به نصب اپلیکیشن دیگری نیست.
اگر تصور میکنید که این اپلیکیشن نسبت به نرم افزار قدیمی VLC کندتر عمل می‌کند، اشتباه میکنید. Movies & TV اساسا برای استفاده از شتاب دهنده سخت افزاری و بهینه سازی مصرف انرژی در لپ تاپ‌ها طراحی شده است، در حالی که VLC اصلا این چنین نیست.
فعال کردن حالت شتاب سخت دهنده افزاری در پلیرهای دیگر
اگر از پلیر دیگری که مورد علاقه شما است استفاده میکنید، در تنظیمات آن به دنبال این حالت بگردید و یا نام آن را به همراه عبارت “Hardware Acceleration” در اینترنت جستجو کنید. در صورتی که پلیر شما از این قابلیت برخوردار نیست، بهتر است در زمانی که لپ تاپ شما از باتری استفاده می‌کند و به برق متصل نیست، از آن استفاده نکنید.
سایت Youtube نیز در مروگرهای فایرفاکس و گوگل کروم، چنین مشکلی دارد. در Youtube هم فیلم‌هایی با کدک H.264 وجود دارد که بسیاری از تراشه‌های سخت افزاری برای پخش آن‌ها از قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری پشتیبانی می‌کنند و هم فیلم‌هایی با کدک گوگل یعنی VP8 و VP9 وجود دارد. سرورهای YouTube برای بخش فیلم‌‌ها در مرورگرهای فایرفاکس و گوگل کروم، به صورت پیش‌فرض از کدک‌های VP8 و VP9 استفاده می‌کند؛ اما مشکل بزرگی که وجود دارد این است که هنوز هیچ کدام از سخت افزارها برای پخش این کدک‌ها از قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری پشتیبانی نمی‌کنند. این موضوع به معنای آن است که تماشای فیلم‌های YouTube در مروگروهای گوگل کروم و فایرفاکس نسبت به مرورگرهایی همانند اپل سافاری و میکروسافت اج که تنها از کدک H.264 پشتیبانی می‌کنند، باعث افزایش مصرف باتری می‌شود. شما می‌توانید جهت کاهش مصرف باتری مرورگرهای گوگل کروم و فایرفاکس افزونه H.264 را روی مرورگر خود نصب کنید که باعث می‌شود که Youtube هنگام پخش فایل‌ها از این کدک استفاده کند.
تمام این مسائل تنها در صورتی مهم است که یا برای تأمین برق لپ تاپ خود از باتری استفاده کنید و یا لپ تاپ شما بسیار قدیمی باشد و سخت افزار آن قادر نباشد یک فیلم را به صورت روان پخش کند. تنها مزیت استفاده از حالت شتاب دهنده سخت افزاری در هنگام استفاده از VLC و یا هر پلیر دیگری، کاهش میزان فضای اشغال شده از CPU توسط پلیر است. این کار موجب می‌شود میزان انرژی مصرفی کاهش یابد و حرارت کمتری تولید شود. اما زمانی که با کامپیوتری با سخت افزار قوی در حال مشاهده فیلمی با پلیر VLC هستید، متوجه تفاوت محسوسی نمی‌شوید.
به همین دلیل این حالت به صورت پیش‌فرض در پلیر VLC فعال نیست؛ زیرا فعال سازی این حالت می‌تواند برای کامپیوترهای قدیمی به دلیل سازگار نبودن قطعات با این حالت، مشکلاتی را ایجاد کند و در عین حال می‌تواند باعث کاهش مصرف باتری لپ تاپ تا تبلت شود.
آزمایش‌های مختلف نشان داده است که مصرف باتری پلیر Movies & TV نسبت به VLC و پلیرهای دیگر بسیار کمتر است و استفاده از آن‌ها برای مشاهده فیلم می‌تواند عمر باتری لپ تاپ را دو برابر کند؛ زیرا این پلیر از قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری یا hardware acceleration استفاده می‌کند. در پلیر VLC نیز این حالت وجود دارد و شما می‌توانید با فعال کردن این قابلیت میزان مصرف باتری این پلیر را تا حد چشمگیری کاهش دهید و از قابلیت‌های پیشرفته این پلیر کارآمد نیز استفاده کنید.
به همین دلیل لپ تاپ‌های جدیدی که از سیستم عامل ویندوز ۱۰ استفاده می‌کنند، در تبلیغات خود به عمر باتری بیشتر در هنگام تماشای فیلم با استفاده از پلیر Movies & TV نیز اشاره می‌کنند. در این اپلیکیشن حالت شتاب دهنده سخت افزاری به طور پیش‌فرض فعال است، اما در اپلیکیشن‌های دیگر این چنین نیست.
شتاب دهنده سخت افزاری چیست؟
چندین روش برای پخش یک فیلم وجود دارد. یکی از آن‌ها “رمز گشایی نرم افزاری” است. یک پلیر فایل ویدیویی را پخش می‌کند و با استفاده از CPU کامپیوتر اطلاعات آن را رمزگشایی می‌کند. مدل‌های جدید CPU این وظیفه را به خوبی انجام می‌دهند و فایل‌های ویدیویی را به صورت روان پخش می‌کنند؛ اما CPU واقعا برای انجام چنین فعالیتی بهینه سازی نشده است.
رمزگشایی با استفاده از شتاب دهنده سخت افزاری کارآمدتر است. CPU کامپیوتر برای بهره‌گیری از شتاب دهنده سخت افزاری، رمزگشایی فایل‌های ویدیویی را به کارت گرافیک محول می‌کند که برای تسریع روند رمزگشایی (و رمزگزاری) انواع خاصی از فایل‌های ویدیویی طراحی شده است. اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم، باید بگوییم که کارت گرافیک می‌تواند عملیات سخت افزاری رمزگشایی را با سرعت بیشتر و مصرف انرژی کمتری انجام دهد که به معنای عمری باتری بیشتر، حرارت تولید شده کمتر و پخش روان‌تر فایل‌های ویدیویی در کامپیوترهای قدیمی‌تر است.
اما لازم به ذکر است که قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری تنها برای انواع خاصی از فایل‌های ویدیویی قابل استفاده است. در کل زمانی که در حال ریپ کردن فایل‌های ویدیویی هستید، باید از کدک ویدیویی H.264 استفاده کنید و یا هنگام دانلود فیلم، فیلم‌هایی با این کدک ویدیویی را دانلود کنید (استفاده از این کدک در چند سال اخیر متداول شده است). برای پخش فایل‌هایی با فرمت MP4 نیز می‌توان از شتاب دهنده سخت افزاری بهره‌مند شد.
متاسفانه این قابلیت در بسیاری از پلیرهای جدید مانند VLC حتی در صورت پشتیبانی پلیر از آن، در حالت پیش‌فرض فعال نیست و شما باید خودتان این ویژگی را فعال کنید.
روش فعال سازی شتاب دهنده سخت افزاری در پلیر VLC
در صورتی که از پلیر VLC در لپ تاپ یا تبلت استفاده میکنید، حتما باید این قابلیت را فعال کنید. تنها دلیل برای فعال نکردن این حالت می‌تواند مشکلات مربوط به سازگاری سخت افزارها با این حالت، مخصوصا در سخت افزار کامپیوترهای قدیمی باشد. اگر با فعال کردن این حالت با مشکلات این چنینی برخورد کردید، می‌توانید آن را به راحتی دوباره غیرفعال کنید.
برای فعال کردن شتاب دهنده سخت افزاری در پلیر VLC باید ابتدا به منوی Tools و سپس به بخش preference بروید.
روی سربرگ “Input / Codec” کلیک کنید و سپس روی “Hardware-accelerated Decoding” که در زیر کادر کدک‌ها قرار دارد، کلیک کنید و آن را روی حالت “Automatic” تنظیم کنید.
در سایت Wiki مختص VLC، لیست کدک‌هایی را که VLC می‌تواند برای پخش آن‌ها از شتاب دهنده سخت افزاری استفاده کند، وجود دارد. در ویندوز می‌توان برای بخش کدک‌های H.264 ،MPEG-1 ،MPEG-2 ،WMV3 و VC-1 از شتاب دهنده سخت افزاری استفاده کنید؛ در حالی که در سیستم عامل مک فقط برای پخش کدک H.264 می‌توان از این قابلیت استفاده کرد. فایل‌های ویدیویی که دارای این کدک‌ها نیستند، به صورت معمولی پخش می‌شوند و VLC برای پخش آن‌ها به صورت مستقیم از CPU استفاده می‌کند؛ بنابراین مصرف باتری کاهش پیدا نمی‌کند.
پلیر Movies & TV؛ قوی و مناسب
اگر می‌خواهید در مصرف باتری صرفه جویی کنید، می‌توانید از پلیر Movies & TV که از قبل روی ویندوز ۱۰ نصب شده است، استفاده کنید. این نرم افزار بر خلاف نام آن تنها برای پخش فیلم و سریال‌های تلویزیونی که دانلود کرده‌اید، نیست؛ این اپلیکیشن پلیر پیش‌فرض ویندوز ۱۰ برای پخش تمام فایل‌های ویدیویی است و شما تنها با کلیک کردن روی فایل‌های ویدیویی ویندوز ۱۰، می‌توانید از این اپلیکیشن استفاده کنید و به نظر می‌رسد با وجود Movies & TV، نیازی به نصب اپلیکیشن دیگری نیست.
اگر تصور میکنید که این اپلیکیشن نسبت به نرم افزار قدیمی VLC کندتر عمل می‌کند، اشتباه میکنید. Movies & TV اساسا برای استفاده از شتاب دهنده سخت افزاری و بهینه سازی مصرف انرژی در لپ تاپ‌ها طراحی شده است، در حالی که VLC اصلا این چنین نیست.
فعال کردن حالت شتاب سخت دهنده افزاری در پلیرهای دیگر
اگر از پلیر دیگری که مورد علاقه شما است استفاده میکنید، در تنظیمات آن به دنبال این حالت بگردید و یا نام آن را به همراه عبارت “Hardware Acceleration” در اینترنت جستجو کنید. در صورتی که پلیر شما از این قابلیت برخوردار نیست، بهتر است در زمانی که لپ تاپ شما از باتری استفاده می‌کند و به برق متصل نیست، از آن استفاده نکنید.
سایت Youtube نیز در مروگرهای فایرفاکس و گوگل کروم، چنین مشکلی دارد. در Youtube هم فیلم‌هایی با کدک H.264 وجود دارد که بسیاری از تراشه‌های سخت افزاری برای پخش آن‌ها از قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری پشتیبانی می‌کنند و هم فیلم‌هایی با کدک گوگل یعنی VP8 و VP9 وجود دارد. سرورهای YouTube برای بخش فیلم‌‌ها در مرورگرهای فایرفاکس و گوگل کروم، به صورت پیش‌فرض از کدک‌های VP8 و VP9 استفاده می‌کند؛ اما مشکل بزرگی که وجود دارد این است که هنوز هیچ کدام از سخت افزارها برای پخش این کدک‌ها از قابلیت شتاب دهنده سخت افزاری پشتیبانی نمی‌کنند. این موضوع به معنای آن است که تماشای فیلم‌های YouTube در مروگروهای گوگل کروم و فایرفاکس نسبت به مرورگرهایی همانند اپل سافاری و میکروسافت اج که تنها از کدک H.264 پشتیبانی می‌کنند، باعث افزایش مصرف باتری می‌شود. شما می‌توانید جهت کاهش مصرف باتری مرورگرهای گوگل کروم و فایرفاکس افزونه H.264 را روی مرورگر خود نصب کنید که باعث می‌شود که Youtube هنگام پخش فایل‌ها از این کدک استفاده کند.
تمام این مسائل تنها در صورتی مهم است که یا برای تأمین برق لپ تاپ خود از باتری استفاده کنید و یا لپ تاپ شما بسیار قدیمی باشد و سخت افزار آن قادر نباشد یک فیلم را به صورت روان پخش کند. تنها مزیت استفاده از حالت شتاب دهنده سخت افزاری در هنگام استفاده از VLC و یا هر پلیر دیگری، کاهش میزان فضای اشغال شده از CPU توسط پلیر است. این کار موجب می‌شود میزان انرژی مصرفی کاهش یابد و حرارت کمتری تولید شود. اما زمانی که با کامپیوتری با سخت افزار قوی در حال مشاهده فیلمی با پلیر VLC هستید، متوجه تفاوت محسوسی نمی‌شوید.
به همین دلیل این حالت به صورت پیش‌فرض در پلیر VLC فعال نیست؛ زیرا فعال سازی این حالت می‌تواند برای کامپیوترهای قدیمی به دلیل سازگار نبودن قطعات با این حالت، مشکلاتی را ایجاد کند و در عین حال می‌تواند باعث کاهش مصرف باتری لپ تاپ تا تبلت شود.