با فیلتر شدن تلگرام ، رتبه سایت پیوندها به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده است و همین موضوع نشان می‌دهد که کاربران رفتار متفاوتی را در پیش گرفته‌اند. همراه موبایلستان باشید تا به بررسی این رفتار و جوانب آن بپردازیم.
دهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ بود که شبکه اجتماعی تلگرام بنابر دستور قوه قضایه فیلتر شد. تلگرام که اولین و برترین پیام رسان در بین کاربران ایرانی بود، با این دستور قضایی در اینترنت‌های خانگی و اپراتور‌ها از دسترس خارج شد و تنها راه دسترسی به آن دور زدن فیلترینگ بود. بنابر آمار، کاربران ایرانی تلگرام از هر سن و سالی هستند. از کودک گرفته تا پیرمرد و پیرزن! همه آن‌ها بدون استفاده از ابزار‌هایی نظیر فیلترشکن می‌توانستند از این سرویس استفاده کنند. اما از آنجایی که تلگرام از نظر رتبه اولین پیام رسان ایرانی‌ها بود، قطع یک شبه این سرویس باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای آن‌ها شد و در نتیجه مجبور شدند تا از طریق فیلترشکن مجددا به تلگرام وارد شوند.
مطالب مرتبط:
- فیلترینگ اینستاگرام در دستور کار دادستانی کل کشور قرار گرفت
- خداحافظی با تلگرام؛ دستور مسدودسازی تلگرام صادر شد
- فیلترینگ تلگرام در روسیه تایید شد
- توافق محرمانه دولت با مدیر تلگرام ، پاول دوروف
اما این تمام ماجرا نیست. بهتر است که پیش از بررسی هر چه بیشتر تاثیرات فیلترینگ تلگرام، به سراغ صفحه پیوندها برویم. حتما همه شما در زمان مرور صفحات اینرنتی با صفحه‌ای رنگارنگ و پر از لینک‌های مختلف مواجه شده‌اید که در واقع صفحه پیوندها نام دارد و باعث می‌شود نتوانید به وب سایت مورد نظرتان دسترسی یابید. این صفحه در واقع بدان دلیل نمایش داده می‌شود که سایت اصلی فیلتر شده و امکان دسترسی به آن وجود ندارد.
صفحه پیوندها با آدرس peyvandha.ir در وب سایت الکسا مدتی بعد از تاسیس توانست رتبه هیجدهم را در بین پربازدید‌ترین سایت‌های ایرانی به دست آورد. دلیل این موضوع نیز مواجه شدن اغلب کاربران با این صفحه در زمان مرور صفحات اینترنتی بود. در تعطیلات نوروز سال ۱۳۸۸ بود که این تارنما توانست رتبه چهارم را در بین پربازدید‌ترین وب‌سایت‌های ایرانی به دست آورد که جای تامل بسیار زیادی داشت. با گذشت زمان رتبه این وب‌سایت افت کرد و نزدیک به هشتادمین سایت پربازدید شد. اگر بخواهیم به صورت کلی و ساده در این خصوص صحبت کنیم، باید بگوییم که هر چه کاربران بیشتری با صفحه فیلترینگ مواجه شوند، رتبه پیوندها در الکسا که یکی از برترین سرویس‌های رتبه‌بندی سایت‌ها است افزایش می‌یابد. از سوی دیگر اگر فیلترینگ سایت‌ها بدون تغییر باقی بماند و کاربران از طریق فیلترشکن و ابزار‌های مشابه نسبت به دور زدن فیلترینگ اقدام کنند، در این صورت با صفحه پیوندها مواجه نخواهند شد و رتبه این سایت کاهش خواهد یافت. با در نظر گرفتن این موضوع بهتر است که به سراغ تلگرام باز گردیم.
چندی پیش بنابر سفارش مرکز تحقیقات بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، یک نظرسنجی در خصوص استفاده کاربران از تلگرام صورت گرفت که نتیجه آن قابل تامل بود. بر اساس این نظرسنجی، بعد از فیلتر شدن تلگرام، همچنان ۸۰ درصد کاربران ایرانی از این سرویس استفاده می‌کنند. از سوی دیگر نتایج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) نیز نشان می‌دهد که تنها ۱۸ درصد مردم ایران حداقل از یک پیام رسان داخلی استفاده می‌کنند. با این اوصاف می‌توان با نگاهی کلی به این آمار‌ها متوجه شد که تلگرام همچنان محبوب‌ترین پیام رسان در بین کاربران ایرانی است. اما کاربران ایران با وجود فیلتر بودن این سرویس چگونه از آن استفاده می‌کنند؟
فیلترشکن‌ها و ابزار‌های عبور از فیلترینگ، تنها راه استفاده از تلگرام نیستند. بلکه اپلیکیشن‌هایی نظیر تلگرام طلایی و هاتگرام بدون نیاز به این ابزار‌ها می‌توانند به تلگرام متصل شوند. اما از سوی دیگر با نگاهی به آمار منتشر شده از سوی گوگل، متوجه می‌شویم که دقیقا از شب ۱۰ اردیبهشت میزان جستجوی اینترنتی برای پیدا کردن فیلترشکن به شکل عجیبی افزایش پیدا کرده است. برخی گزارش‌ها نیز از رشد ۱۰۰۰ درصدی دانلود فیلترشکن خبر می‌دهند که خود عدد بسیار بزرگی است. اما این تمام ماجرا نیست. با نگاهی به گوگل پلی که فروشگاه نرم افزاری گوگل است، متوجه می‌شویم که پردانلود‌ترین اپلیکیشن‌ها در بین کاربران ایرانی، همین فیلترشکن‌ها هستند. حتی در زمان مشاهده اپلیکیشن‌های دیگر نیز، خود گوگل پلی برخی فیلترشکن‌های مختلف را به کاربران معرفی می‌کند.
با این اوصاف با فیلتر شدن تلگرام بسیاری از کاربران به سراغ فیلترشکن‌ها رفته‌اند. کاربرانی که بدون شک در بین آن‌ها کودک و نوجوان نیز وجود دارد و استفاده از فیلترشکن ممکن است مشکلات بسیاری را برایشان ایجاد کند. در واقع فیلترشکن فقط برای تلگرام نیست. بلکه با استفاده از آن، تمام وب سایت‌های فیلتر شدن برای کاربر قابل دسترس خواهند بود. وب سایت‌هایی که گاه محتوایشان حتی برای افراد بزرگ سال نیز مناسب نیست!
اما اگر در این بین سری به وب سایت الکسا بزنیم، متوجه اتفاق عجیبی می‌شویم. رتبه تارنما پیوندها با یک سقوط آزاد به ۱۱۰ رسیده است! این یعنی کاربران بسیار کمتری نسبت به گذشته با این صفحه مواجه می‌شوند. همزمانی این اتفاق با فیلترینگ تلگرام دلیل این موضوع را برایمان آشکار می‌کند. این رفع فیلتر سایت‌های مختلف نیست که باعث کاهش رتبه پیوندها شده، بلکه دلیل این موضوع افزایش استفاده کاربران از فیلترشکن است.
دسترسی طیف مختلف از افراد جامعه به فیلترشکن و در نتیجه آن وب سایت‌های فیلتر شده آثار مخرب بسیار زیادی دارد که از این بین می‌توان به آثار اخلاقی و فرهنگی اشاره کرد. باید توجه داشت که فیلترینگ تنها مختص به ایران نیست و در اغلب کشور‌های جهان بسیار از سایت‌های نامناسب، فیلتر هستند و کاربران امکان دسترسی به آن‌ها را ندارند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید فیلترینگ در کشور‌هایی نظیر فرانسه، انگلستان، ایتالیا، آلمان، استرالیا و بسیاری از کشور‌های دیگر نیز وجود دارد. هرچند که شکل و نوع آن متفاوت است.
از سوی دیگر باید توجه داشت که ترافیک بین المللی کشور نیز تحت تاثیر زیادی از تگرام قرار دارد. بر اساس آمار، حدود ۴۰ میلیون کاربر ایرانی از تلگرام استفاده می‌کنند که در نتیجه آن، نزدیک به ۶۰ درصد ترافیک اینترنت کشور توسط تلگرام استفاده می‌شود. پیش از فیلترینگ تلگرام، این شرکت بنابر دستور ایران، برخی سرور‌های خود را در داخل کشور مستقر کرد تا در نتیجه آن سرعت دسترسی کاربران افزایش یابد و همچنین هزینه سرسام آور ترافیک بین المللی اینترنت نیز کنترل شود. در واقع زمانی که کاربران قبل از فیلترینگ از تلگرام استفاده می‌کردند، ترافیک ابتدا به سرور‌های داخلی منتقل می‌شد و سپس اتصال با تلگرام صورت می‌گرفت. اما در حال حاضر و با استفاده از فیلترشکن، کاربر مستقیما به سرور خارجی وصل می‌شود و در نتیجه آن هزینه ترافیک بین المللی کشور نیز افزایش می‌یابد. این در حالی است که می‌شد از همین ترافیک اینترنتی، برای شرکت‌های داخلی کسب درآمد کرد.
در انتها باید اشاره کنیم که با وجود اینکه فیلترینگ تلگرام مشکلات زیادی را برای مردم و برخی کسب و کار‌ها ایجاد کرده، اما جنبه‌های مثبت زیادی نیز دارد. استفاده و حمایت از پیام رسان‌های داخلی می‌تواند یکی از جنبه‌های مثبت این ماجرا باشد.
همان‌طور که در این مقاله از موبایلستان مطالعه کردید، با تاثیرات و اتفاقات فیلترینگ تلگرام آشنا شدیم و به بررسی جوانب مختلف موضوع پرداختیم. نظر شما در خصوص افزایش استفاده کاربران از فیلترشکن چیست و چه آثار نامناسبی را برای این موضوع پیش بینی می‌کنید؟ شما می‌توانید از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما و کاربران موبایلستان در ارتباط باشید.
