مقایسه کامل فیبر نوری و 5G | سرعت، پوشش، هزینه (۱۴۰۴)

در مقایسه اینترنت فیبر نوری با 5G می‌توان گفت که برای اینترنت خانگی/اداریِ پایدار، تماس تصویریِ بی‌نوسان، گیمینگ و آپلود سنگین: فیبر نوری گزینهٔ برتر است؛ پلن‌های ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ مگابیت به‌صورت رسمی عرضه می‌شوند. برای جابه‌جایی، راه‌اندازی فوری یا لینک پشتیبان (Backup): 5G خوب است، امّا سرعت واقعی به پوشش/ازدحام سلول وابسته است و میانهٔ سرعت موبایل ایران در ۲۰۲۵ حوالی ۵۰–۵۵ مگابیت گزارش شده است.

جدول مقایسه فیبر نوری و 5G در یک نگاه

معیار	فیبر نوری (FTTH)	5G موبایل / FWA
سرعت اسمی/پلن‌ها	۱۰۰ تا ۱۰۰۰ Mbps (پیشگامان، ایرانسل فیبر تا ۱ گیگ)	بالقوه صدها Mbps؛ در عمل تابع سیگنال و ازدحام
سرعت واقعی مرسوم	به کیفیت داخلی شبکه خانگی بستگی دارد، امّا ظرفیت بالا و جیتِر پایین	میانهٔ موبایل ایران در ۲۰۲۵ ~۵۰–۵۵ Mbps (نوسانی با ساعت و ازدحام)
پینگ/جیتِر	پایین و پایدار (مسیریابی سیمی)	متغیر و وابسته به رادیو/ازدحام
پوشش داخل ساختمان	عالی (عدم وابستگی به سیگنال)	وابسته به مکان/طبقه/مصالح
نصب/راه‌اندازی	نیازمند کابل‌کشی + ONT/روتر	بدون نصب ثابت؛ سیم‌کارت + گوشی/مودم 5G
پشتیبانی/SLA	شفاف‌تر و قابل‌پیگیری روی لینک ثابت	محدود به پشتیبانی اپراتور موبایل؛ ازدحام قابل پیش‌بینی نیست
هزینه/هر گیگ	معمولاً به‌صرفه برای مصرف‌های سنگین	بستهٔ جداگانهٔ «5G» نداریم؛ از همان بسته‌های موبایل کسر می‌شود
سناریوی ایده‌آل	لینک اصلی خانه/اداره	اینترنت سیار یا بک‌آپ کنار فیبر

مقایسه سرعت و کیفیت فیبر نوری با 5G + تجربه کاربری

فیبر نوری: سرویس‌های FTTH پیشگامان و مخابرات (تانوما) تا سقف ۱۰۰۰ مگابیت معرفی شده‌اند و بسته‌های ۱۰۰–۳۰۰ مگابیت نیز متداول‌اند؛ ایرانسل هم در صفحهٔ رسمی فیبر «حداقل تضمین ۳۰۰ مگابیت و سقف تا ۱ گیگابیت» را برای برخی بسته‌های ویژه نوشته است. در تجربهٔ کاربری، ماهیتِ سیمیِ فیبر باعث پینگ و جیتِر بسیار پایین می‌شود و برای ویدئوکنفرانس، آپلودهای سنگین و بازی آنلاین عموماً باثبات‌تر است.

5G: به‌صورت تئوریک می‌تواند صدها مگابیت بدهد، امّا در میدان، ازدحام سلول، فاصله از سایت و نفوذ داخل ساختمان تعیین‌کننده است. پایش‌های ماهانه نشان می‌دهد میانهٔ سرعت موبایل ایران در ۲۰۲۵ حدود ۵۰–۵۵ مگابیت بوده و ماه‌به‌ماه نوسان دارد (مارس تا آوریل/مه ۲۰۲۵: ۵۲٫۷۹ → ۵۵٫۴۳ مگابیت). بنابراین 5G برای دانلودهای سریعِ لحظه‌ای عالی است ولی برای کیفیت دائمیِ خانگی نباید به پیک‌های سرعت اتکا کرد.

نکتهٔ کاربردی:

• روی فیبر: روتر با WAN گیگ/۲.۵GbE و Wi-Fi 6/6E/7 بگیرید تا گلوگاه داخل شبکه خانگی نباشد.
• روی 5G: مودم با Carrier Aggregation و امکان قفل باند + جانمایی کنار پنجره/بالکن (در صورت امکان آنتن خارجی) نتیجه را جهش می‌دهد.

 

پوشش 5G (به‌روز تا بهار ۱۴۰۴/۲۰۲۵): طبق گزارش رسمی رگولاتوری، تا پایان زمستان ۱۴۰۳ مجموع سایت‌های نسل پنجم در کشور به حدود ۲٬۳۲۸ سایت رسیده و سهم دو اپراتور بزرگ تقریباً برابر بوده است (گزارش تسنیم ۱۹ فوریه ۲۰۲۵). همچنین ایسنا در ۱۷ مه ۲۰۲۵ به نقل از رگولاتوری تعداد سایت‌های 5G همراه‌اول و ایرانسل را به‌ترتیب ۱۲۱۵ و ۱۱۵۳ در پایان زمستان ۱۴۰۳ ذکر کرده است. برای بررسی نقطه‌ای، نقشهٔ پوشش ایرانسل و سرویس‌های جمع‌سپاری مثل nPerf مفیدند.

پوشش فیبر (FTTH): آمار رسمی رگولاتوری نشان می‌دهد تا زمستان ۱۴۰۳ تعداد شهرهای دارای پوشش فیبر ۴۳۲ شهر و خانوارهای زیر پوشش حدود ۸ میلیون بوده و چند فصل متوالی ثابت مانده است. نتیجهٔ عملی: اگر در آدرس شما «استعلام فیبر» مثبت باشد، داخل ساختمان تجربهٔ پایدارتر از 5G خواهید داشت.

هدف‌گذاری کلانِ وزارت ارتباطات برای «عبور از ۲۰ میلیون محل تا پایان ۲۰۲۵» از سال‌های قبل اعلام شد، هرچند تحقق آن وابسته به منابع و اجراست.

پشتیبانی، نصب و الزامات

فیبر: نیازمند نصب در محل (کابل دراپ + ONT/روتر) است، امّا در عوض SLA و روند رفع خرابی روشن‌تری به‌عنوان یک لینک ثابت دارید. برند «تانوما» (مخابرات) صراحتاً پلن‌های تا ۱۰۰۰ مگابیت را معرفی کرده و کانال‌های ثبت‌نام/تعرفه در دسترس‌اند.

5G: نصب ندارد، ولی سه پیش‌نیاز بدیهی است: پوشش فعال در محله + سیم‌کارت/طرح اپراتور + دستگاه سازگار. دربارهٔ دستگاه‌ها، iPhone از iOS 16.4 و بسیاری از مدل‌های سامسونگ با آپدیت‌های ۲۰۲۵ (One UI 7/اندروید ۱۵) تجربهٔ 5G ایران را بهبود داده‌اند (جزئیات سازگاری بسته به مدل/منطقه فرق می‌کند).

مقایسه هزینه و قیمت فیبر نوری و 5G

5G موبایل: در ایران بستهٔ مجزای «۵G» تعریف نشده و هرجا به 5G وصل شوید، مصرف دیتا از همان بسته‌های معمول موبایل کسر می‌شود؛ یعنی سرعت بالاتر ↔ احتمال مصرفِ سریع‌تر حجم.

فیبر: از نظر «هزینهٔ هر گیگ» برای مصرف‌های متوسط تا سنگین معمولاً به‌صرفه‌تر تمام می‌شود. برای نمونه، صفحات رسمی/اطلاعات بازار دربارهٔ پلن‌های گیگابیتیِ تانوما با کفِ ۱۰۰ مگابیت تضمینی و قیمت‌های ماهانه/چندماهه منتشر شده‌اند؛ ایرانسل نیز برای فیبر خانگی «حداقل ۳۰۰ مگابیت تا سقف ۱ گیگابیت» و بسته‌های نامحدود ویژه را معرفی کرده است.

جمع‌بندی هزینه:

• مصرف سنگین (صدها گیگ تا ترابایت/ماه) → فیبر معمولاً ارزان‌ترِ هر گیگ و پایدارتر.
• مصرف سبک/جابه‌جاشونده → 5G به‌صرفه‌تر چون هزینهٔ نصب/کابل‌کشی ندارد.

 

سناریوهای پیشنهادی

 

• خانه/اداره با جلسات مهم، گیم رقابتی، ادیت و آپلود ویدئو، NAS/Cloud خانگی: فیبر = لینک اصلی.
• آدرس بدون فیبر یا نیاز به جابه‌جایی/راه‌اندازی فوری: 5G = راه‌حل سریع یا بک‌آپ.
• کسب‌وکار حساس به قطعی: فیبر (اصلی) + 5G (Failover/Load-Balancing) با روترهای Dual-WAN.

 

سوالات متداول

۱) برای گیمینگ و تماس‌های حساس، فیبر بهتر است یا 5G؟
فیبر به‌علت پینگ و جیتِر پایین‌تر (لینک سیمی) معمولاً تجربهٔ باثبات‌تری می‌دهد؛ 5G ممکن است سریع باشد اما به ازدحام و سیگنال وابسته است.

۲) اگر در محلهٔ من فیبر نیست، مودم 5G جایگزین خوبی است؟
بله، به‌عنوان راه‌حل موقت یا پشتیبان عالی است؛ حتماً نقشهٔ پوشش اپراتور (مثلاً نقشهٔ ایرانسل) و گزارش‌های کاربری را پیش از خرید بررسی کنید.

۳) هزینهٔ هر گیگ کجا کمتر درمی‌آید؟
برای مصرف سنگین، فیبر معمولاً «هر گیگ» ارزان‌تری دارد؛ برای مصرف سبک و سیار، 5G منطقی‌تر است (بستهٔ مجزای 5G نداریم).

۴) آیا برای فیبر به مودم خاصی نیاز دارم؟
بله؛ معمولاً یک ONT + روتر با WAN گیگ/۲.۵GbE. برای خانه‌های بزرگ، Mesh Wi-Fi توصیه می‌شود.

۵) نصب فیبر چقدر طول می‌کشد؟
بسته به شهر/ساختمان/اپراتور از یک تا چند روز کاری؛ یک‌بار نصب انجام می‌شود و سپس اتصال پایدار برقرار است.

۶) می‌توانم هم‌زمان از فیبر و 5G استفاده کنم؟
بله؛ با روترهای Dual-WAN می‌توانید 5G را Failover یا Load-Balance کنار فیبر تنظیم کنید.