جنجال تراشههای قاچاق در چین؛ آیا دیپسیک مخفیانه از قدرت بلکول انویدیا استفاده میکند؟
گزارشهای اخیر دنیای فناوری، بار دیگر نام شرکت چینی دیپسیک (DeepSeek) را بر سر زبانها انداخته است. شرکتی که در اوایل سال ۱۴۰۳ با پیشی گرفتن از چتجیپیتی در لیست پردانلودترین اپلیکیشنهای اپاستور، شگفتیساز شده بود. اما فراتر از تعداد دانلود، آنچه دیپسیک را به یک پدیده تبدیل کرد، هزینه ناچیز آموزش آن بود؛ گفته میشود این مدل تنها با ۶ میلیون دلار (معادل ۱ تا ۱۰ درصد هزینه آموزش GPT-4 یا Claude 3) آموزش دیده است.
اتهام سنگین: استفاده از ۲۳۰۰ تراشه ممنوعه
طبق گزارش تازه وبسایت The Information، دیپسیک متهم است که برای آموزش نسل بعدی مدل زبانی بزرگ خود (LLM)، از چندین هزار تراشه پیشرفته انویدیا با معماری بلکول (Blackwell) استفاده کرده است. این گزارش ادعا میکند که دیپسیک به طور دقیق بین ۲۰۰۰ تا ۲۳۰۰ واحد از پردازندههای گرافیکی B100 و B200 را در اختیار دارد؛ تراشههایی که به دلیل محدودیتهای صادراتی ایالات متحده، فروش آنها به چین اکیدا ممنوع است.
روش پیچیده قاچاق؛ دیتاسنترهای شبح
جزئیات این گزارش نشاندهنده یک عملیات پیچیده است. ادعا شده که این تراشهها ابتدا توسط «دیتاسنترهای شبح» در جنوب شرق آسیا سفارش داده شدهاند. این مراکز پس از دریافت و تایید تجهیزات، آنها را از هم باز کرده و در قالب قطعات دیگر و به صورت پنهانی به چین ارسال کردهاند.
انویدیا (Nvidia) در واکنش به این گزارش، چنین سناریویی را «دور از ذهن» خوانده است. سخنگوی این شرکت اعلام کرد: «ما هیچ مدرکی مبنی بر وجود دیتاسنترهای شبح که برای فریب ما ساخته و سپس برچیده شده باشند، پیدا نکردهایم. با این حال، هر گزارشی را به دقت بررسی میکنیم.»
عملکرد دیپسیک؛ دقت پایین یا ابزار تبلیغاتی؟
با وجود هیاهو پیرامون هزینه پایین، آزمایشهای انجام شده در بهمن ۱۴۰۳ نتایج نگرانکنندهای را نشان داد. دقت دیپسیک در این آزمونها تنها ۱۷ درصد برآورد شد که آن را در رتبه دهم میان ۱۱ چتبات برتر (پایینتر از جمنای و چتجیپیتی) قرار داد. یافتههای کلیدی این بررسی عبارتند از:
-
۳۹ درصد پاسخها حاوی ادعاهای جعلی بودند.
-
۵۳ درصد پاسخها به پرسشهای خبری، مبهم یا غیرکاربردی بودند.
-
در موارد حساس، دیپسیک بدون اشاره مستقیم کاربر، مواضع دولت چین را تکرار میکرد.
ورود ترامپ به بازار تراشهها؛ معامله ۲۵ درصدی
در تحولی موازی، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در اقدامی غیرمنتظره به انویدیا اجازه داد تا تراشههای H200 خود را به مشتریان تایید شده در چین بفروشد. اما این مجوز یک شرط بزرگ دارد: دولت آمریکا ۲۵ درصد از سود فروش هر تراشه در چین را مستقیماً دریافت خواهد کرد.
با این حال، تحلیلگران معتقدند این «ایده هوشمندانه» ممکن است سود کلانی برای واشینگتن نداشته باشد؛ چرا که پکن برای حمایت از تولیدات داخلی خود مانند تراشه Ascend 910C هواوی، دسترسی شرکتهای چینی به تراشههای آمریکایی را محدود کرده است. در حال حاضر، تراشههای هواوی با فرآیند ۷ نانومتری ساخته میشوند که همچنان از تکنولوژی ۴ نانومتری TSMC به کار رفته در محصولات انویدیا عقبتر هستند.
به مطالعه ادامه دهید:
